نمک دریا افتخار ایران در ریشه کنی کمبود ید را از بین می برد؟
به گزارش اپتیک، دانش آموخته دکتری سیاست گذاری غذا و تغذیه اظهار داشت: خیلی از افراد تصور می کنند که نمک دریا سرشار از ید است، اما در حقیقت مقدار یُد موجود در آن بسیار ناچیز برای تامین نیاز روزانه بدن است.
به گزارش اپتیک به نقل از مهر، علی پزشکی دانش آموخته دکتری سیاست گذاری غذا و تغذیه در یادداشتی که در اختیار خبرنگار مهر قرار داد نوشت: نتایج ششمین پایش ملی وضعیت دریافت ید از طرف وزارت بهداشت منتشر گردید و نشان داد که دریافت ریزمغذی ید در خیلی از استانها خصوصاً در دانش آموزان و زنان حامله نسبت به پایش قبلی گرفتار کاهش شده و نیازمند مداخله ی سریع است.
ید یک ریزمغذی لازم است که بدن برای تولید هورمون های تیروئیدی به آن نیاز دارد. این هورمون ها در تنظیم سوخت وساز بدن، رشد و تکامل مغزی، و عملکرد خیلی از اندام ها نقش اساسی دارند. ید برای تکامل سیستم عصبی جنین لازم است و کمبود آن می تواند منجر به کاهش ضریب هوشی، عقب ماندگی ذهنی، اختلالات شناختی و گواتر (بزرگ شدن غده ی تیروئید) در نوزاد شود.
مطالعات نشان داده که کمبود ید در دوران کودکی می تواند موجب کاهش IQ تا ۱۳-۱۵ واحد شود. کمبود این ریزمغذی در زنان حامله نیز با افزایش ریسک سقط جنین، مرده زایی و تولد نوزادان نارس هم راه است.
پیشینه ی کمبود ید در ایران و مداخلات صورت گرفته
مطالعات اولیه در اواخر دهه ۱۳۴۰ نشان می داد که ایران یکی از مناطق مستعد کمبود ید است. طبق گزارش انستیتو خواربار و تغذیه در سال ۱۳۴۸، گواتر ناشی از کمبود ید در بیشتر شهرهای دامنه ی کوه های البرز و زاگرس شایع بود و شیوع این کمبود در بعضی مناطق حتی به ۸۰% می رسید! برآوردها نشان می داد که حدود ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور در معرض خطر کمبود ید قرار دارند. این امر موجب شد که بعد از انقلاب اسلامی، اختلال های ناشی از کمبود ید به عنوان یکی از اولویت های بهداشتی کشور مورد توجه قرار گیرد و اقداماتی اساسی دراین خصوص شروع شود.
اولین قدم، کمیته ی کشوری پیشگیری و کنترل اختلالات ناشی از کمبود ید (IDD) در سال ۱۳۶۸ تشکیل شد و سه راهبرد تهیه و توزیع روغن یددار و نمک یددار، مکمل یاری ید برای زنان حامله از سه ماه پیش از حاملگی تا هنگام زایمان، و آموزش همگانی در حوزه ی مصرف نمک یددار اتخاذ گردید. توزیع و فروش نمک غیر یددار ممنوع گردید و تولیدکنندگان موظف به افزودن ۴۰-۲۰ میلی گرم ید به هر کیلوگرم نمک شدند. کیسه های زردرنگ نمک که درب خانه ها توزیع می شد، احیانا در خاطر بسیاری باقیمانده باشد.
نتایج برنامه ی کشوری پیش گیری از کمبود ید
در طول یک دهه، شیوع گواتر در ایران از ۶۸% در اوایل دهه ی ۱۳۶۰ به کمتر از ۵% در دهه ی ۱۳۸۰ کم شد. مطالعات نشان داد که بعد از اجرای برنامه، IQ متوسط خردسالان ایرانی بهبود یافت و میزان سقط جنین، تولد نوزادان نارس، و عقب ماندگی های ذهنی ناشی از کمبود ید کاهش شایان توجهی پیدا کرد.
سال ۱۳۸۰، کشور ما با کسب دو معیار مهم شامل پوشش مصرف نمک یددار در بالاتر از ۹۰% جمعیت و میانه ی ید ادرار دانش آموزان بالاتر از ۱۰ میکروگرم در دسی لیتر به عنوان یکی از نخستین کشورهای عاری از کمبود ید در منطقه ی مدیترانه ی شرقی معرفی گردید. همین طور ایران به عنوان کشور برگزارکننده ی دوره های آموزشی پیش گیری از کمبود ید برای کارشناسان کشورهای منطقه انتخاب گردید.
تبلیغات گمراه کننده ی نمک دریا
امروزه کاسبانی پیدا شده اند که با تبلیغ نمک دریا و ایجاد فضای منفی مقابل نمک یددار تحت عنوان نمک شیمیایی، می خواهند این موفقیت درخشان ملی را نابود سازند. واقعیت این است که نمک دریا بطور طبیعی حاوی مقادیر بسیار کمی ید است و نمی تواند جایگزین مناسبی برای نمک یددار تصفیه شده باشد.
بسیاری از افراد تصور می کنند که نمک دریا سرشار از ید است، اما در حقیقت مقدار ید موجود در آن بسیار ناچیز و ناکافی برای تامین نیاز روزانه ی بدن است. هرچند نمک دریا بطور طبیعی از آب دریا تبخیر می شود، اما این لزوماً به مفهوم سالم تر بودن آن نیست.
نمک دریا حاوی انواع ناخالصی ها و فلزات سنگین مانند سرب و جیوه است که نه فقط خطر سرطان زایی آنها به اثبات رسیده، بلکه موجب سو جذب ریزمغذی هایی چون آهن نیز می شوند؛ درحالی که نمک یددار تصفیه شده از این آلودگی ها پاک شده است. همین طور ناخالصی های موجود در نمک دریا موجب پنهان شدن شوری آن می شود؛ در نتیجه فرد از نمک بیشتری بهره می گیرد و احتمال پرفشاری خون در او بیشتر می شود. برخی فکر می کنند نمک دریا دارای مواد معدنی مفید برای بدن است.
اگرچه این نوع نمک مقادیر ناچیزی از مواد معدنی مانند منیزیم، کلسیم و پتاسیم دارد، اما این مقدار آن قدر کم است که تأثیر قابل توجهی بر سلامتی ندارد. این مواد معدنی را می توان از سایر منابع غذایی مانند میوه ها، سبزیجات و لبنیات بطور مؤثرتری دریافت کرد.
برخی سودجویان و فروشندگان نمک دریا ادعا می کنند که این نوع نمک انرژی بدن را بیشتر می کند و موجب سم زدایی از بدن می شود؛ اما واقعیت این است که هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد نمک دریا تأثیری در افزایش انرژی یا بهبود متابولیسم دارد.
این باور فقط یک ادعای تبلیغاتی است و هیچ پایه ی علمی ندارد. همین طور بدن انسان سیستم طبیعی سم زدایی دارد که شامل کلیه ها، کبد و پوست است. هیچ مدرک علمی ثابت نکرده که مصرف نمک دریا بتواند سموم بدن را دفع کند و این ادعا نیز بیشتر یک ترفند تبلیغاتی است.
اساساً تقسیم بندی نمک به شیمیایی و طبیعی ناصحیح است. هر دو نوع نمک چه از سنگ نمک و چه نمک دریا گرفته شوند، ترکیب شیمیایی کلرید سدیم دارند و مصرف بیش ازحد هر یک از آنها می تواند موجب افزایش فشار خون، بیماریهای قلبی و مشکلات کلیوی شود. تفاوت جزئی در میزان سدیم بین نمک های مختلف تأثیر خاصی بر کاهش فشار خون ندارد.
به طور کلی، نمک دریا جایگزین مناسبی برای نمک یددار تصفیه شده نیست. برای پیش گیری از کمبود ید و حفظ سلامت تیروئید، مصرف نمک یددار سفارش می شود. همین طور باید میزان مصرف نمک را کنترل کرد تا از عوارض ناشی از مصرف زیاد سدیم مانند فشار خون بالا جلوگیری شود. بمنظور حفظ ید نمک یددار اهتمام کنید آنرا در معرض نور و رطوبت قرار ندهید و حتما هنگام طبخ غذا، نمک را در مرحله ی انتهایی پخت به غذا اضافه نمائید.
منبع: optlab.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۳ بعلاوه ۱