چالش های گردشگری سلامت از دلال بازی تا غفلت از ظرفیت طلایی پزشکی ایران
به گزارش اپتیک، رئیس انجمن گردشگری سلامت راه کارهای حل چالش های گردشگری سلامت را ارائه داد.
خبرگزاری مهر _ گروه سلامت: گردشگری سلامت یکی از شاخه های نوظهور و رو به رشد در صنعت توریسم است که در دهه های اخیر به یکی از مهم ترین ابزارهای اقتصادی کشورها تبدیل گشته است. گردشگران سلامت اغلب به دنبال خدماتی هستند که از نظر کیفیت بالا و هزینه مقرون به صرفه باشند. اهمیت گردشگری سلامت نه تنها به علل اقتصادی بلکه به علل اجتماعی و فرهنگی هم برجسته است. این صنعت به انتقال دانش پزشکی، ارتقای کیفیت خدمات درمانی محلی، و تعامل فرهنگی میان ملت ها کمک می نماید. به همین خاطر، جهت بررسی عمیق تر ابعاد مختلف گردشگری سلامت و چالش ها و فرصت های پیش روی آن، به گفتگو با محمد جهانگیری رئیس انجمن گردشگری سلامت پرداخته ایم. قسمت اول این گفتگو در خبرگزاری مهر انتشار یافته است؛ در ادامه بخش دوم این گفتگو را می خوانید: نقش دانشگاه ها و مراکز علمی و درمانی در ارتقای گردشگری سلامت چیست؟ دانشگاه های نسل چهارم بر دو شاخصه اصلی تمرکز دارند؛ نخست فعالیت در حوزه اقتصاد محلی و بومی برای رفع مشکلات اقتصادی، و دوم مسئولیت پذیری اجتماعی. فارغ التحصیلان دانشگاه های معتبر نظیر دانشگاه شریف، امیرکبیر، علوم پزشکی، و دیگر مراکز علمی باید بگونه ای تربیت شوند که بتوانند هم در اقتصاد نقش آفرینی کنند و هم شاخصهای اجتماعی را ارتقا دهند. اشخاصی که بعنوان پزشک یا متخصص در حوزه های مختلف فعالیت می نمایند، می توانند عمود اصلی خیمه اقتصادی کشور باشند. این افراد، علاوه بر تخصص علمی، باید توانایی اثرگذاری بر اقتصاد کلان را هم داشته باشند. همینطور پیشرفت های ایران در حوزه های فناوری های زیستی (بیوتکنولوژی)، فیزیک و شیمی بر اهمیت بهره برداری از ظرفیت این افراد برای توسعه کشور نقش دارند. استفاده از بازیهای کامپیوتری و تکنولوژی های نوین می تواند به ارتقای سواد سلامت کمک کند؟ میتوان از بازیهای کامپیوتری برای افزایش آگاهی افراد در زمینه سلامت و تغییر سبک زندگی بشکلی مثبت استفاده نمود. هم اکنون، خیلی از جوانان علاقمند به بازیهای کامپیوتری هستند. ما می توانیم این علاقه را در مسیری هدفمند هدایت کنیم؛ بعنوان مثال، با همکاری پزشکان و متخصصان حوزه سلامت، بازی هایی طراحی نماییم که ضمن سرگرمی، پیام های آموزشی و سلامت محور را منتقل کنند. بازی سازی در رابطه با پزشکی و سلامت می تواند بعنوان یکی از منابع درآمدزایی برای کشور تبدیل گردد. این یک زمینه بکر و قابل سرمایه گذاری است که تابحال مورد غفلت قرار گرفته است. این رویکرد بخشی از خدمات بین المللی سلامت و گردشگری سلامت است که می تواند جایگاه کشور را در این عرصه ارتقا ببخشد.
با توجه به ظرفیت کشورهای اسلامی آیا توجه به معنویت می تواند نقشی مؤثر در حوزه سلامت داشته باشد؟ معنویت نه تنها به اسلام محدود نیست، بلکه در تمام ادیان وجود دارد و نقش آن در بهبود سلامت افراد به شکل گسترده مورد توجه قرار گرفته است وی ضمن اشاره به جلسه ای که در مشهد با حضور حوزه علمیه این شهر و برخی از پزشکان و طلاب برگزار گردید. در این نشست شاهد اثرگذاری عمیق معنویت بر بیماران بودیم. یکی از بیماران که ۱۰ سال با بیماری سرطان دست وپنجه نرم می کرد و از زندگی ناامید شده بود، با دریافت خدمات معنوی و توجه به مسائل روحی، امید به زندگی اش افزوده شد و توانست به خانواده و زندگی خود بازگردد. معنویت نه تنها به اسلام محدود نیست، بلکه در تمام ادیان وجود دارد و نقش آن در بهبود سلامت افراد به شکل گسترده مورد توجه قرار گرفته است. ما هم می توانیم سلامت را بعنوان محوری برای ایجاد امید و تقویت اقتصاد پویا قرار دهیم و از این ظرفیت برای جذب افراد بیشتر بهره ببریم. اهمیت همکاری میان ادیان و ظرفیتهای مختلف در زمینه سلامت و معنویت مهم می باشد و استفاده از این پتانسیل برای پیشبرد اهداف سلامت و اقتصاد ضروری می باشد. جایگاه گروههای مختلف جامعه پزشکی در این عرصه چگونه است؟ نباید با نگاه تک بعدی و محدود به پزشکان به حوزه سلامت نگریست. جامعه پزشکی شامل پزشکان، پرستاران، پاراکلینیک ها، دندان پزشکان، داروسازان و سایر متخصصان است که هرکدام با محوریت خاص خود در این عرصه فعالیت می نمایند. در نظام سلامت، علاوه بر پزشکان، دانشمندان و متخصصان علوم پایه مانند بیوشیمیست ها هم نقش برجسته ی در ارتقا سلامت عمومی ایفا می کنند. پیشگیری و اصلاح علمی سبک زندگی اهمیت زیادی دارد و اصلاح سبک زندگی باید بر اساس اصول علمی صورت گیرد تا بتواند به بهبود وضعیت بهداشتی جامعه کمک نماید. همه بخش های در رابطه با سلامت باید در کنار هم کار کنند تا با تشکیل یک محوریت منسجم، زمینه ساز بهبود وضعیت سلامت جامعه شوند. تکنولوژی های نوین و درمان های ژنتیکی چقدر می تواند در ارتقای گردشگری سلامت اهمیت داشته باشد؟ امروز با دستاوردهایی که در حوزه ژنومیک به دست آمده، می توانیم در جلوگیری از بیماری ها و درمان های هدفمند به موفقیت های قابل ملاحظه ای دست پیدا نماییم. شناسایی مسائل ژنتیکی نه تنها در پیشگیری بلکه در درمان های مبتنی بر ژن بسیار اهمیت دارد. جهانگیری افزود که استفاده از فناوری های پیشرفته مانند تارگت تراپی، امکان طراحی داروهای اختصاصی برای افراد را فراهم نموده است که با کاهش صدمه های جانبی، اثربخشی درمان ها را بیشتر می کند. این پیشرفت ها، بخشی از خدمات بین المللی سلامت هستند که می توانند رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به همراه داشته باشند. سلامت بعنوان یک محور کلیدی می تواند به توسعه همه‌جانبه کمک نماید. ما با وجود ظرفیتهای علمی و فنی کشور این دانش و توانایی باید خودباوری را در خودمان تقویت نماییم و برای آن سرمایه گذاری نماییم. نقش سرمایه گذاران و خیرین، این حوزه نه فقط جهت بهبود سلامت انسان ها، بلکه برای توسعه اقتصادی هم بسیار اهمیت دارد. سرمایه گذاری در این عرصه به معنای هدر دادن پول نیست، بلکه می تواند به ایجاد شرکتهای دانش بنیان و تولیدات علمی منجر شود. خیرین به حوزه فناوری های سلامت توجه ویژه ای داشته باشند و با سرمایه گذاری در این حوزه، به بارور کردن ظرفیتهای علمی کشور کمک کنند. ایجاد شرکتهای دانش بنیان و پشتیبانی از نوآوری های پزشکی، می تواند تحولات بزرگی در سلامت جامعه و اقتصاد کشور ایجاد نماید. این یک فرصت بزرگ است که نباید از دست برود. چرا در حوزه مارکتینگ و بازاریابی ضعیف هستیم؟ به نظرم در حوزه مارکت، بازاریابی و مسائل مختلف باید کار بیشتری انجام دهیم. اول از تمام باید خودمان را بهتر بشناسیم تا بتوانیم پیشرفت نماییم. ما در ایران ظرفیتهای بسیار خوبی داریم. باورها تغییر کرده اند اما این تغییرات کافی نیست و باید بیشتر روی آن کار نماییم. این که فقط بایستیم و بگوییم چرا پیشرفت نکرده ایم کافی نیست. باید همه با هم یک قدم به جلو برداریم. هم اکنون کارهای بسیار خوبی را در انجمن پایه گذاری کرده ایم. بعنوان مثال، یکی از برنامه هایی که در سال آینده انجام خواهیم داد، برگزاری پنجمین کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی است که با محوریت اتاق اسلامی انجام می شود. این اقدام خیلی مهم است چونکه اتاق ایران، بعنوان پارلمان بخش خصوصی در حوزه تجارت، صنعت، معدن، کشاورزی و تولید خدمت، نقش کلیدی در این عرصه ایفا می کند. ما باید پارلمان بخش خصوصی خویش را تقویت نماییم و در این خصوص اقداماتی را از راه اتاق ایران شروع کرده ایم و این همکاری ها ادامه دارد. راه حل چالش های حوزه گردشگری سلامت از نظر شما چیست؟ انسجام، شناخت اقتصاد و مشارکت همگانی در ارتقای صنعت توریسم سلامت مهم می باشد. انجمن خدمات بین المللی سرآمد، تنها تشکل اقتصادی رسمی در حوزه گردشگری سلامت و خدمات بین المللی سلامت در ایران است. مطابق قانون، تشکل های اقتصادی باید در اتاق های بازرگانی ثبت شوند و بر فعالیتهای اقتصادی متمرکز باشند. با این وجود، برخی دستگاههای دولتی به این حوزه سخت گیری های غیرضروری اعمال می کنند و همکاری لازم را ندارند. قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار بعنوان یک قانون پایه، بر نقش ویژه تشکل های اقتصادی می باشد، تشکل های صنفی برای اهداف خاص خود مناسب هستند، اما تشکل های اقتصادی باید بر توسعه اقتصادی تمرکز داشته باشند. ما زیرساخت ها را بوجود آورده ایم و روش های لازم را فراهم ساخته ایم، اما برای پیشبرد اهداف، به همکاری، اطلاع رسانی مؤثر و مشارکت جوانان و سرمایه گذاران نیاز داریم. کسی که اقتصاد را نشناسد، نه تنها در کسب و کار خود، بلکه در زندگی شخصی و خانوادگی هم گرفتار شکست خواهد شد. شناخت اقتصاد و تعامل با آن، کلید موفقیت در همه زمینه هاست. در صنعت توریسم نقاط ضعفی وجود دارد که چاره آن همکاری و هم افزایی است. ما ضعف های زیادی داریم، اما تنها زمانی می توانیم آنها را رفع نماییم که به شکل جمعی عمل نماییم. اگر بخواهیم به تنهایی اقدام نماییم، این مشکلات حل نخواهد شد. برای توسعه این صنعت، نیازمند باور مشترک و حمایت همه‌جانبه هستیم. با تقویت اعتماد، اطلاع رسانی مناسب و حضور فعال نسل جوان، می توانیم ظرفیتهای اقتصادی و بین المللی گردشگری سلامت را به حداکثر برسانیم و نقش ایران را بعنوان یکی از مقاصد برتر گردشگری سلامت در جهان تثبیت نماییم. رسیدن به موفقیت، نیازمند برنامه ریزی دقیق، همراهی و تعامل همه نهادهای مرتبط می باشد. سامان دهی و شناسنامه دار کردن فعالیت دلالان در حوزه گردشگری سلامت چقدر اهمیت دارد؟ بعضی از این افراد خدمات باکیفیت پایین و هزینه های بالا عرضه کرده اند و در مراکزی که مطابق استانداردهای وزارت بهداشت یا دانشگاه های علوم پزشکی نیستند، خدمات پزشکی و اقامتی عرضه نموده اند. این اقدامات صدمه های جدی به صنعت توریسم سلامت وارد کرده است. سامان دهی و شناسنامه دار کردن فعالیت این افراد مهم می باشد. با اجرای این فرایند، امکان عرضه خدمات استاندارد و باکیفیت در مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت و وزارت میراث فرهنگی فراهم خواهد شد و گامهای مثبتی در این عرصه برداشته می شود. هر فعالیتی باید دارای مبنای اقتصادی باشد و منفعت در آن نقش محوری ایفا کند. اگر کاری منفعت نداشته باشد، باید پاسخگو باشیم هر فعالیتی باید دارای مبنای اقتصادی باشد و منفعت در آن نقش محوری ایفا کند. خیرین هم می توانند در این عرصه نقش آفرینی کنند؟ اگر کاری منفعت نداشته باشد، باید پاسخگو باشیم. این منفعت می تواند به شکل های مختلفی چون اقتصادی، اخلاقی، دنیوی یا اخروی ظاهر شود. مهم اینست که برای هر کاری یک معیار اقتصادی تعیین نماییم. حتی کارهای خیرخواهانه هم باید از منظر اقتصادی مورد ارزیابی قرار گیرند. یک مثالی که در ارتباط با یک فعالیت خیریه در حوزه خدمت رسانی به بیماران سرطانی می توانم بگوییم اینست که، یک خیر در یکی از مناطق کشور، خدمات درمانی برای بیماران سرطانی را در منزل عرضه می دهد و تمام این خدمات را به شکل مجانی به بیماران عرضه کرده است. بررسی های انجام شده نشان داده است که این خیر در یک بازه زمانی مشخص، توانسته ۹۰۰ بیمار سرطانی را به خانه منتقل کرده و به آنها خدمات مورد نیاز را عرضه نماید. اگر همین بیماران در بیمارستان بستری می شدند، به صورت متوسط برای هر بیمار ۱۰ تا ۲۰ شب اقامت در بیمارستان لازم بود. با محاسبه این مدت زمان، هزینه ۹۰۰۰ شب بستری در بیمارستان حدود ۳۰ میلیارد تومان می شد. در حالیکه این خیر هیچ مبلغی از بیماران دریافت نکرده است، اما هزینه ای حدود ۳ تا ۴ میلیارد تومان برای عرضه خدمات به این بیماران صرف کرده است. این فعالیت خیرخواهانه به شکلی ۳۰ میلیارد تومان منفعت برای کشور بوجود آورده است، چون که با این کار، از هزینه های بالای درمان بیمارستانی کاسته شده و بار مالی بر دوش سیستم درمانی کشور نیفتاده است. این مساله نشان داده است که حتی کارهای خیر هم از لحاظ اقتصادی پرارزش هستند و باید آنها را از منظر اقتصادی ارزیابی کرد. این خیر، به شکلی مسئولیت اجتماعی خویش را به بهترین نحو ممکن انجام داده است و به اقتصاد کشور هم کمک کرده است. این نشان داده است که هر اقدام اجتماعی و انسانی، بخصوص در زمینه سلامت، باید از دیدگاه اقتصادی هم بررسی شود و آثار آن در سطح کلان کشور مورد توجه قرار گیرد. اگر ما بخواهیم در جامعه به رشد و توسعه اقتصادی دست پیدا کنیم، باید به منافع هر کار دقت کنیم و این منافع را نه تنها در چارچوب سود اقتصادی، بلکه در ابعاد اخلاقی، اجتماعی و انسانی هم ارزیابی نمائیم. همانطور که در این مثال دیدیم، یک اقدام خیرخواهانه می تواند منفعت اقتصادی بسیار زیادی برای کشور به همراه داشته باشد.
سرمایه گذاری در امور خیر باید با دقت و حساب کتاب بررسی شود و همه چیز باید با برنامه ریزی دقیق انجام گیرد. وقتی پولی در امور خیر سرمایه گذاری می شود، باید نتایج و منفعت آن سنجیده شود و اگر سرمایه گذاری چندین برابر بازدهی نداشته باشد، نمی توان آنرا مؤثر دانست. حتی در امور خیر، سرمایه گذاری یک نوع معامله است که می تواند به سود دو طرف باشد؛ هم برای فرد سرمایه گذار و هم برای جامعه. این نوع سرمایه گذاری، هم در این دنیا و هم در آن دنیا سودآور است و مردم هم از این اقدامات خیرخواهانه بسیار راضی هستند. رسانه ها و خبرگزاری ها باید به مبحث سلامت توجه بیشتری داشته باشند و به آن پرداخته و در سطح وسیع تری به آن بپردازند. فقط حوادث سلامت نمی تواند هدف اصلی باشد. برای ترویج سلامت باید نگاه جامع تری داشت. ما باید به حوزه های مختلفی مانند اقتصاد سلامت، اثر آن در زیست بوم، تاثیر اجتماعی، معنوی و اقتصادی آن دقت نماییم. این ها همگی جزو سرفصل هایی هستند که باید به آنها پرداخته شود. نقاط ضعف و قوت ایران در حوزه گردشگری سلامت چیست؟ ۷۰ درصد حوزه خدمات بین المللی سلامت و گردشگری انسان به نیروی انسانی برمی گردد و نیروی انسانی ما در دنیا بی بدیل است نقاط قوت ایران در این مساله واقعاً برجسته است و من این ادعا را دارم که ایران بی بدیل است در دنیا. چرا؟ چون ۷۰ درصد حوزه خدمات بین المللی سلامت و گردشگری انسان به نیروی انسانی برمی گردد و نیروی انسانی ما در دنیا بی بدیل است. چرا باید به آمار صحبت کنیم؟ در یک یا دو دهه اخیر، نخبه ترین افراد ما وارد جامعه پزشکی شده اند. درست و غلطش بحث دیگری است که هم اکنون به آن کار ندارم، اما یکی از افراد به من می گفت، دکتر جهانگیری، من زمانیکه معاون نظام پزشکی بودم، به من اظهار داشت که شما آنقدر تبلیغ کرده اید و افراد نخبه را جذب کرده اید که بقیه جاها در زمینه پزشکی جا ماندند. من روی این بحثی ندارم، اما بالاخره این افراد به جایگاه های خوبی از لحاظ علمی و عملی رسیده اند و در دنیا غالباً چنین حجمی از سرمایه گذاری توسط نخبه ها در حوزه سلامت صورت نمی گیرد. این سرمایه گذاری ها سبب شده که پزشکان ایرانی بدون داشتن بسیاری از امکانات در کشورهای دیگر طرفدار داشته باشند و آنها را جذب کنند. پرستاران ایرانی هم جذب می کنند و این روند ادامه دارد. در واقع، هنر هم در ذات پزشکی نهفته است. پزشکی صرفا یک علم نیست، بلکه یک هنر ذاتی ایرانی است که در تشخیص و درمان خیلی خوب عمل می کند. این را کنار هم قرار دهید. پزشکان ایرانی هم علم دارند، هم توانایی کار دارند و بنابراین در خیلی از کشورها بعنوان بهترین ها و خلاق ترین ها شناخته می شوند. این سرمایه گذاری که ۷۰ درصد آن به نیروی انسانی برمی گردد، در واقع در همین زمینه باید ادامه یابد. ولی ۳۰ درصد دیگر باید از راه دولت و مردم صورت گیرد. سرمایه گذاری در این بخش توسط دولت، اقتصاددانان و سرمایه گذاران می تواند کمک شایانی به آبادانی کشور کند. در نهایت، این ۷۰ درصد که به نیروی انسانی مربوط است، باید توسط خود مردم و مسئولین تقویت شود. نباید تنها به این مقوله نگاه نماییم، بلکه باید نگاه ها تغییر کند و حوزه های جدیدی برای پیشرفت و توسعه درنظر گرفته شود. وضعیت تبلیغات و ترویج صنعت سلامت را چطور ارزیابی می کنید؟ تبلیغات باید بگونه ای باشد که افراد را سوق دهد تا به این حوزه وارد شوند نه این که صرفا برای جذب مخاطب از هر روشی استفاده گردد به نظر من وضعیت پروموشن ها کمی ضعیف است. درست است که پروموشن ها ایرادی ندارد و باید وجود داشته باشند، اما در این حوزه باید بیشتر روی تبیین و ترویج کار شود. باید به افراد امید داد و آنها را به این صنعت جذب کرد. تبلیغات باید بگونه ای باشد که افراد را سوق دهد تا به این حوزه وارد شوند نه این که صرفا برای جذب مخاطب از هر روشی استفاده گردد. تمام بخش های اقتصادی کشور، همچون کشاورزی، نقاط قوت خویش را دارند. در حوزه سلامت هم باید به این نکته توجه کرد که تخصصی تر عمل نماییم. برای نمونه، غذا یکی از مهم ترین ارکان سلامت است. آیا ما در این حوزه کار کرده ایم؟ ما بیشتر باید به پیشگیری دقت کنیم نه فقط درمان. در صحبت های من، بحث بر پیشگیری است نه درمان. در بحث سبک زندگی سالم، ژنتیک و مسائل دیگر باید بیشتر کار نماییم. هم اکنون، درمان به تنهایی جواب نمی دهد، بلکه باید از ابتدا به پیشگیری دقت نماییم. ما هم اکنون یک طرح در دانشگاه علوم پزشکی قم داریم که در آن به پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیماری ها پرداخته ایم. این طرح با همکاری پنج دانشگاه دیگر درحال پیاده سازی است. اما متأسفانه در این حوزه هنوز سرمایه گذاری های کافی از جانب دانشگاه ها و سایر نهادها صورت نگرفته است. سلامت تنها با دادن دارو و پول حل نمی گردد. باید به پیشگیری توجه بیشتری داشته باشیم، چونکه در غیر این صورت نهایتا همه افراد به مرحله درمان می رسند. بنابراین باید تلاش هایمان را بسمت پیشگیری سوق دهیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۶ بعلاوه ۵