تامین لب مرز دارو در بیمارستان ها از بیهوشی تا فاکتور 8
اپتیک: با وجود تلاش سازمان غذا و دارو برای به سامان کردن بازار دارو و همین طور اعلام خبر افزایش موجودی ۵۲ قلم از کمبودهای جاری دارویی، اما طبق اظهار نظر برخی مسئولان بیمارستانی ظاهرا برخی کمبودها همچنان سیستم سلامت و البته بیمارستان ها را آزار می دهد...
به گزارش اپتیک به نقل از ایسنا، در همین راستا رییس جمهور ضمن ورود به مبحث کمبودهای دارویی و دستور جهت رفع آن، به تازگی با حضور در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضمن تاکید بر این که «کمبود یک دارو می تواند تمام خدمات پرارزش نظام سلامت را زیر سوال ببرد»، پیشبینی نیازهای دارویی کشور را امری بسیار مهم و حیاتی توصیف و خاطرنشان کرد: مسأله تأمین داروی مورد نیاز کشور بسیار حائز اهمیت می باشد و پیدا نشدن یک دارو در داروخانه ها تمام اقدامات و خدمات پرارزش مجموعه نظام سلامت و بهداشت و درمان کشور را زیر سوال خواهد برد.
در مجموع مشکل کمبود برخی اقلام دارویی از حدود مهرماه و با شیوع آنفلوآنزا و کمیاب شدن آنتی بیوتیک های کودکان و همینطور بعضی از مسکن ها و... سر باز کرد؛ موضوعی که علاوه بر مصرف خارج از عرف بعضی از این اقلام، امتناع شرکتهای تولیدی به بهانه حذف ارز ترجیحی و عدم همسان سازی قیمت های جدید با افزایش ناشی از تغییر نرخ ارز جهت تهیه مواد اولیه و افزایش هزینه های در رابطه با تولید محصولات دارویی، چالش هایی از جنس نبود نقدینگی، مالیات ۹ درصدی بر ارزش افزوده، بدقولی برخی بیمه ها در پرداخت مطالبات داروخانه ها و... بعنوان عواملی موثر در بروز این کمبودها عرضه شدند.
در همین راستا علاوه بر اقداماتی نظیر اصلاح قیمت برخی اقلام آنتی بیوتیک، کاهش مالیات بر ارزش افزوده دارو به یک درصد و لحاظ تسهیلات بانکی برای شرکتهای تولیدی، تغییراتی هم در سازمان غذا و دارو رقم خورد و رئیس جدید این سازمان در نخستین اظهارات خود از افزایش چند برابری ظرفیت تولید سوسپانسیون های آنتی بیوتیک، اقدام برای واردات و برنامه ریزی جهت رفع کمبودهای دارویی اطلاع داد.
البته از همان حدود دو - سه ماه گذشته دایره کمبودها تنها به داروهای کودکان محدود نماند و به حوزه هایی نظیر دیابت و حتی داروهای حیاتی بیمارستانی مانند تأمین سرم و داروهای بیهوشی و... هم کشیده شد.
اکنون حدود ۱۵ روز از زمان تصدی مسئولان جدید سازمان غذا و دارو می گذرد و حالا طبق اعلام این سازمان، به دنبال اقدامات انجام شده در جهت تأمین و تسهیل دسترسی مردم به دارو، موجودی ۵۲ قلم از کمبودهای جاری دارویی افزایش پیدا کرده است؛ با این وجود اما هنوز بیمارستان ها در مورد برخی داروها بخصوص داروهای حیاتی نظیر داروهای بی حسی موضعی و بیهوشی، نوراپینفرین در آی سی یو و حتی فاکتور هشت بیماران هموفیلی و... با چالش هایی مواجهند و گفته می شود که این قبیل داروها در بیمارستانی نظیر مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) که بیمارستانی پرمراجعه و محل ارجاع از سراسر کشور است، به صورت روزانه و لب به لب تأمین و تلاش می شود که هیچ عمل جراحی کنسل نشده و در عین حال بیماری هم برای تهیه دارو و درمانش در خارج از بیمارستان سرگردان بازار آزاد نشود.
همچنین طبق اعلام مسئولان، ایزوفلوران، پروپوفول، سووفلوران و کتامین، نیاز عمده کشور در حوزه داروهای بیهوشی هستند و به قول دکتر محمد پیکان پور – مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو سه مورد از این داروها وارداتی بوده و کتامین هم برای نخستین بار در کشور تولید داخلی شده است.
کمبود اقلام بیهوشی در مراکز درمانی در حالی مطرح می شود که به قول مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو، بعنوان مثال تنها در داروی ایزوفلوران در آبان ماه سه برابر مهر ماه تأمین و البته به صورت کنترل شده، توزیع شده و « پروپوفول» هم در مهرماه به اندازه نیاز سه ماه کشور تأمین و به صورت دوره ای در مراکز درمانی توزیع می شود.
مدیرکل دارو همینطور اطمینان می دهد که «سووفلوران» هم از ذخایر مناسب برخوردار می باشد و «کتامین» هم در داخل تولید می شود و ماهانه نیاز بازار تأمین می شود. وی تاکید دارد که سایر اقلام بیهوشی هم تحت پایش قرار دارند.
چالش ناکافی بودن داروهای بیهوشی
در همین زمینه دکتر امیرحسین اورندی- معاون درمان مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) درباره وضعیت داروهای بیهوشی در بیمارستان ها، به ایسنا اظهار داشت: در زمینه داروهای بیهوشی، کمبودهایی داریم و وضعیت ذخایر دارویی مان در زمینه داروهای بیهوشی به نحوی است که هر روز دارو را در حد نیاز همان روز می رسانیم. حال یک روزهایی امکان دارد وضعیت بحرانی تر باشد و یک روز هم وضعیت بهتر باشد. روز گذشته یک پارت از داروهای بیهوشی شامل ۵۰۰ ویال پروپوفول ۵۰ سی سی و ۶۰۰ ویال پروپوفول ۲۰ سی سی به بیمارستان رسیده است، اما این پارت فقط نیاز یک روز مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) را که ۹ مجموعه اتاق عمل فعال دارد، می تواند جواب دهد. چونکه حجم کار بالاست و حداقل روزانه ۱۵۰ عمل جراحی از طیف های مختلف داریم. متاسفانه به تازگی در تأمین «ایزوفلوران» که از گازهای هوش بر است هم به چالش برخورد کرده ایم. طبق آخرین آمار در شهریور ماه حدود ۳۷۵ قلم دارو کمبود کشوری داشتیم که بخشی از این کمبود هم در ارتباط با داروهای بیهوشی یا داروهای در ارتباط با مراقبت های ویژه شامل پروپوفول، کتامین، نوراپینفرین و... بود؛ این ها داروهایی هستند که هر روز آنها را برای بیهوشی و مراقبت های ویژه استفاده می نماییم و طی یکی دو ماه اخیر، واقعا کمبودشان به ما فشار وارد کرده است.
وی اضافه کرد: در عین حال در بیهوشی، داروهای مشخصی داریم که هر کدام پروفایل فارماکولوژیک خاص خودشان را دارند. بعنوان مثال نمی توان به همه بیماران پروپوفول یا کتامین و... تزریق کرد و دارو بر مبنای شرایط بیمار و نوع عمل و... انتخاب می شود. ازاین رو در پکیج دارویی مان باید داروهای مختلف داشته باشیم که بتوانیم بیماران مختلف را بیهوش نماییم. در عین حال بیهوشی هم طیف وسیعی دارد و از جراحی های ساده تا جراحی های پیشرفته را در بر می گیرد و طبیعتا هر یک از این ها نیازمند داروهای بیهوشی با پروفایل های مشخصی است که در فارماکوپه مان داریم که کمبود این داروها طی یکی دو ماه اخیر واقعا به ما فشار آورده است و همکاران داروخانه مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) بگونه ای از زیر سنگ برای ما دارو گیر آوردند. حتی گاهی شده که روزانه پنج تا شش ویال دارو به اتاق عمل ها رساندند و اعلام نمودند که ابتدا به بیماران اورژانسی برسید و بعد به سایر بیماران برسد.
اورندی در رابطه با اظهاراتی در خصوص کنسل شدن اعمال جراحی به علت نبود دارو هم اظهار داشت: در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) تا لب مرز کنسلی رفتیم، اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد. با این وجود واقعا در تأمین داروهای بیهوشی و مراقبت های ویژه داریم لب به لب پیش می رویم و اگر قرار باشد بیشتر از این با کمبود مواجه باشیم، حتی امکان دارد روزی بیاید که حتی عمل هم کنسل نماییم. بعنوان مثال در رابطه با داروی بوپیواکایین که در آن هم گرفتار کمبود هستیم، داروی بی حسی موضعی است و ما خیلی از اعمال جراحی مان را از راه بی حسی نخاعی (اسپاینال) و اپیدورال یا بی حسی ناحیه ای انجام می دهیم، حال وقتی این دارو در دسترس نیست، طبیعتا از این دارو هم نمی توانیم استفاده نماییم و مجبوریم از بیهوشی عمومی استفاده نماییم که این کار هم از طرفی مصرف داروهای بیهوشی جنرال را بالا می برد و از طرفی می تواند بیمار را گرفتار عوارض مترتب با بیهوشی عمومی کند.
چالش تأمین سرم برای بیمارستان ها حتی نقدی!
وی در رابطه با وضعیت بدهی های بیمارستان به شرکتهای پخش و مباحثی در خصوص ایجاد کمبودهای دارویی به علت این بدهی ها هم به ایسنا اظهار داشت: در بیمارستان امام خمینی (ره) بدهی ها خیلی زیاد نیست. حتی ما حاضر بودیم که به صورت نقدی دارو خریداری نماییم، اما دارو وجود نداشت. در بحث کمبود سرم که طی هفته های اخیر به وجود آمد، ما تا مرز کنسل کردن عمل های جراحی پیش رفتیم و داروخانه ما اعلام نمود که ما نقدی هم حاضریم سرم بخریم، اما سرم نبود. باید توجه کرد اتفاقی که به تازگی رخ داده، ماحصل شرایطی است که جزو ذات بازار است؛ به این مفهوم که قیمت تمام شده دارو و سرم و... یک عددی است. حال که ارز ترجیحی حذف شده و ارز داروها آزاد شده در نتیجه قیمت دارو افزایش خواهد یافت. برای جبران این مابه التفاوت هیچ مکانیسمی دیده نشده یا ناکارآمد بوده است. در این حالت تولیدکننده هم به علت عدم صرفه اقتصادی تولید نمی نماید. در نهایت هم دود این عدم تولید به چشم مردم می رود و سودش را شرکتهای داروسازی خارجی خواهند برد.
کمبود داروهای ضروری بیمارستانی؛ از داروی حیاتی آی سی یو تا فاکتور ۸
معاون درمان مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) در رابطه با وضعیت ذخایر سرم و داروهای عمومی بیمارستان هم اظهار داشت: در بیمارستان امام خمینی (ره) روزانه به صورت میانگین ۲۵۰۰ لیتر سرم مصرف می شود. در حالت عادی اصطلاحا کامیون کامیون برایمان سرم می آمد و برای بیماران استفاده می کردیم، اما هم اکنون این میزان به روزی یک وانت رسیده است. ازاین رو حجم کاهش قابل توجهی داشته است. البته روند تأمین سرم درحال بهبود است. در عین حال در آبان و آذر ماه داروخانه بیمارستان امام خمینی (ره) اعلام نموده که حدود ۳۸۰ قلم کمبود کشوری دارو داریم. دارویی مانند نوراپینفرین که برای افزایش فشار خون بیمار در آی سی یو حیاتی ست، وقتی نباشد باید از داروهای دیگری استفاده نماییم که البته همانطور که گفته شد هر دارویی پروفایل خاص خودش را دارد و طبعا وقتی ضروریات را نداشته باشید، مجبورید انتخاب های دیگری داشته باشید که گاها امکان دارد اثربخشی اولیه را نداشته باشند. در آبان ماه در داروهایی مانند فاکتور هشت که داروی ضروری بیمار هموفیلی است کمبود داشتیم، IVIG را مدت هاست که کمبود داریم. داروی اینترالیپید، قرص میدودرین که برای بیماران کبدی مورد نیاز است و... گرفتار کمبود است.
اورندی در رابطه با امکان تمدید اعتبار برخی داروهای تاریخ مصرف گذشته در بعضی موارد به علت کمبودهای دارویی در بیمارستان ها، اظهار داشت: به صورت تئوریک داروهایی که مصرف می کنید، یک تاریخ مصرف دارد. طبق آنچه که کمپانی های داروسازی می گویند، دو ماه پس از تاریخ مصرفی که برای دارو روی کاغذ آن نوشته شده، دارو قابل مصرف است. این موضوعی است که شرکتهای داروسازی اعلام می کنند. حالا امکان دارد که در بعضی مراکز به این سمت هم بروند چونکه دارو ندارند.
۹۰ درصد جراحی های بیمارستان امام خمینی ضروری است
وی با اشاره به اینکه ۸۰ تا ۹۰ درصد اعمال جراحی ما ضروری و اورژانسی است، اظهار داشت: از ۱۵۰ بیماری که در روز در بیمارستان امام خمینی عمل می نماییم، شاید ۱۵ تا ۲۰ موردش غیر ضرور (منظور غیر اورژانس) باشد، مابقی آن ضروری و حتی اورژانسی است. فهرست انتظار طولانی برخی اعمال هم شاید به علت همین کمبودها باشد. در بیماری هایی مانند سرطان فرد باید در همان زمان طلایی اش جراحی شود و ما تلاش می نماییم در این عرصه های ضروری به روز باشیم و نمی توانیم بیمار را جراحی نکنیم.
وی در رابطه با وضعیت تأمین تجهیزات پزشکی در بیمارستان ها هم اظهار داشت: در زمینه تجهیزات مصرفی روزانه مانند سرنگ و... مشکلی نداریم، اما در زمینه تجهیزات تخصصی گاهی اوقات مشکلاتی داریم و این تجهیزات پیدا نمی گردد. بعنوان مثال سایز خاصی از دریچه آئورت و... کمبود کشوری دارد و حالا برای بیماری که مشکل دریچه ای دارد و گرفتار نارسایی قلبی شده و باید عمل شود، چه کنیم؟. بیمارستان امام بیمارستانی فوق تخصصی است و در مبحث استنت های قلبی و مغزی و... گاهی مواقع گرفتار کمبود می شویم. البته همکاران داروخانه این موارد را از زیر سنگ هم که شده پیدا کرده و به دست ما می رسانند.
اورندی در رابطه با قانون تأمین داروها و تجهیزات مورد نیاز بیماران بستری در بیمارستان ها، اظهار داشت: همچنان این قانون پابرجا می باشد و با تمام توان تلاش می نماییم که بیمار به خارج از بیمارستان فرستاده نشود. میزان ارجاعات بیمارستان امام خمینی جهت تهیه دارو به بیرون صفر است و واقعا تلاش می نماییم هیچ بیماری خودش دنبال دارو نرود. البته این چالش برای بیمارستان های دیگر هم بوجود آمده است. بالاخره ما توانستیم سرم را تأمین نماییم، اما در شهرستان ها مثل زابل، شهرهای کوچک استان کرمان، خوزستان و... شاید نتوانند این موارد را در شرایط کمبود تأمین کنند. البته نکته دیگر هم بحث توزیع نامناسب است. امکان دارد یکسری تجهیزات بین استان ها به صورت مساوی تقسیم شوند که بدترین کار امکان دارد. ما در مواردی داشتیم که تجهیزاتی را در بیمارستان امام کمبود داشتیم و برخی استان ها می گفتند مازاد دارند. ازاین رو باید نیازسنجی ها به درستی صورت گیرد. بیمارستان امام هم یکی از بیمارستان های بزرگ سطح شهر است و سایر بیمارستان های استان هم بار بالایی دارند و بطور قطع آنها هم این چالش ها را دارند.
معاون درمان مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، اظهار داشت: امیدوارم مبحث تعرفه های دارویی کارشناسی تر بررسی شود و دولت برای قیمت تمام شده، یک فکری کند. تمام دغدغه من اینست که کمبود دارویی مان در کشور رفع گردد و به روال تولید قبلی بازگردیم و این به نحوی باشد که تولیدکننده هم ضرر نکند و فشار آن هم بر دوش مردم نباشد. ما سه بیمه سلامت، تأمین اجتماعی و نیروهای مسلح داریم که همگی متعلق به دولتند و دولت باید این سه بیمه را طوری تقویت کند که در بحث پرداخت قیمت دارو و تجهیزات بگونه ای رفتار کنند که تولید کننده راغب باشد تولید نماید و دارو تامین گردد. در این صورت بحث کمبود مطرح نخواهد شد.
مشکل نقدینگی در تأمین دارو
در عین حال یکی دیگر از بازیگران عرصه تأمین داروی کشور، شرکتهای پخش دارو هستند. شرکت هایی که دارو را از تولیدکننده یا واردکننده خریداری نموده و با نقش واسطه ای خود آنرا به دست بیمارستان ها و مراکز درمانی و داروخانه ها می رسانند. در نتیجه نقش آفرینی درست این حلقه واسط در تأمین داروها ضروری می باشد. در همین راستا دکتر سید ابراهیم هاشمی- رئیس هیات مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران، در رابطه با وضعیت تأمین و پخش داروهای بیهوشی در کشور به ایسنا، گفت: قبل از اجرای طرح دارویاری، مسئله ای که در زمینه داروهای بیهوشی داشتیم، این بود که از آنجاییکه ارز این داروها ارز دولتی و ترجیحی بود، تقاضا برای آن بالا بود. چونکه زمانیکه قیمت پایین است، همه تمایل دارند که به اندازه ای دارو بگیرند که برای آینده هم ذخیره داشته باشند. در این شرایط وزارت بهداشت داروهای بیهوشی را سهمیه بندی می کرد و بر این اساس بر روی زنجیره مدیریت کلان داشت، اما در بازار بزرگی مانند ایران نمی توان کامل مدیریت کرد.
وی اضافه کرد: از زمانیکه تغییر نرخ ارز صورت گرفت و ارز داروها آزاد شد، دیگر خیلی مشکل کمبود داروهای بیهوشی را نداریم و اگر هم کمبودی وجود داشته باشد، عموما به علت مشکلات ناشی از تأمین نقدینگی است. چونکه این داروها با توجه که این که وارداتی هم هستند، با عنایت به تغییر نرخ ارزش پنج برابر می شود. البته در حال حاضر به جز یکی دو قلم از داروهای بیهوشی که عموما به علت نقدینگی گرفتار مشکل هستند، کمبود آنچنانی در بازار نداریم. آنچه هم اکنون در حوزه کمبود اتفاق می افتد، دلیلیش نقدینگی است و یکی از مهم ترین بخش هایش هم اینست که بیمارستان ها باید پول شرکتهای پخش را بموقع دهند که عملا بیمارستان های این توان را ندارند.
پول هایی که به شرکتهای پخش داده نمی شود
هاشمی با اشاره به اینکه گزارش بدهی های بیمارستان ها به شرکتهای پخش را هر سه ماه یکبار جمع بندی می نماییم، اظهار داشت: طبق آخرین گزارش حالا بدهی بیمارستان ها به شرکتهای پخش ۵۷۰۰ میلیارد تومان است. در عین حال قرار بود که ۸۰۰۰ میلیارد تومان در چارچوب طرح دارویاری به شرکتهای پخش بدهند، اما عددی که به ما پرداخت شد، حدود ۳۶۰۰ میلیارد تومان بود. عملا ما نمی دانیم مابقی این عدد چرا پرداخت نشد.
وی در رابطه با یکی دو قلم داروی بیهوشی که مشکلاتی دارند، اظهار داشت: ما در حوزه بیهوشی سه داروی اصلی داریم که دو مورد آن مهمتر است، یکی پروپوفول است که وضعیت آن در بازار بد نیست. دیگری ایزوفلوران است که حالا مقداری در این دارو مشکل داریم که اگر تأمین نقدینگی آن صورت گیرد، مشکلش رفع می شود. چونکه ارز آن آزاد شده است.
بخشنامه کاری نمی کند، عمل کنید
هاشمی در رابطه با وضعیت دریافت تسهیلات بانکی برای شرکتهای پخش، اظهار داشت: به ما هم اعلام نمودند که برای دریافت تسهیلات بانکی در چارچوب آن ۱۵ هزار میلیارد تومانی که مشخص شده، به شرکتهای پخش هم تسهیلات داده خواهد شد، اما تا این لحظه اتفاقی نیفتاده است. باید توجه کرد که آنچه که بر روی کاغذ می آید، ارزشی ندارد و بخشنامه کاری نمی کند، زمانیکه اقدامی شود و پول در حساب شرکتهای پخش بیاید، کار انجام شده است.
افزایش موجودی ۵۲ قلم از کمبودهای دارویی در کشور
در عین حال سازمان غذا و دارو اعلام می کند که در کوشش برای رفع مشکلات در ارتباط با تأمین داروهای بیهوشی و سایر داروهای حیاتی می باشد و اقدامات لازم را هم در این حوزه انجام داده است. به صورتی که به تازگی سازمان غذا و دارو اعلام نمود که با اقدامات مشترک صورت پذیرفته طی دو هفته گذشته توسط مجموع عوامل دخیل در حوزه دارو، موجودی ۵۲ قلم از کمبودهای جاری رو به افزایش رفته و به دامنه قابل اطمینان نزدیک شده است.
تولید داخلی یک داروی بیهوشی در کشور
همچنین دکتر محمد پیکان پور- مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم در گفتگو با ایسنا، درباره وضعیت تأمین داروهای بیهوشی، اظهار داشت: در کشور چند داروی مهم بیهوشی نیاز عمده ما است که همچون این داروها ایزوفلوران، پروپوفول، سووفلوران و کتامین هستند و سایر اقلام بیهوشی هم تحت پایش قرار دارند. باید توجه کرد که سه داروی بیهوشی ایزوفلوران، پروپوفول، سوفلوران وارداتی است، اما داروی بیهوشی کتامین برای نخستین بار در کشورمان تولید داخلی شده و توزیع می شود.
تامین کنترل شده "ایزوفلوران" در بیمارستان ها
وی ضمن اشاره به وضعیت تأمین هر یک از این داروها، اظهار داشت: سازمان غذا و دارو در آبان ماه سالجاری، داروی ایزوفلوران را به میزان سه برابر مهر ماه تأمین کرده و این دارو توزیع شده است. ازاین رو داروی ایزوفلوران به صورت کنترل شده در بیمارستان ها تأمین شده است.
پیکان پور اضافه کرد: در عین حال در زمینه کمبود مقطعی داروی پروپوفول، باید توجه کرد که از آنجاییکه افزایش مصرف این دارو علل مختلفی دارد همچون این که برای بیهوشی حیوانات در کلینیک های دامپزشکی هم استفاده می شود، کمبود مقطعی آن مشاهده شد. بر همین مبنا در مهر ماه میزان یک میلیون و ۱۲۵ هزار عدد از این دارو در کشور تأمین شد که به اندازه نیاز سه ماه کشور بوده و نیاز سه ماه کشور را پوشش می دهد. با این وجود برای اطمینان از در دسترس بودن داروی پروپوفول ۴۰۰ هزار عدد دیگر از این دارو باردیگر تأمین شده و در اختیار مراکز درمانی قرار می گیرد. باید توجه کرد که این دارو به صورت دوره ای در میان مراکز درمانی توزیع می شود.
وی افزود: داروی سووفلوران هم به اندازه کافی در کشور تأمین شده و ذخایر آن مناسب می باشد. هم اکنون این دارو به میزان دو برابر آنچه که در سال ۱۳۹۹ وارد شده بود، تأمین شده و میزان تأمین این دارو بیشتر از میزان تأمین آن در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ که کرونا وجود نداشت، بوده است.
پیکان پور اظهار داشت: داروی کتامین هم برای نخستین بار از آبان ماه به صورت تولید داخلی در کشور تولید و تأمین می شود و ماهانه نیاز بازار را تأمین می کند.
منبع: optlab.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب